Het traject
Lokale besturen staan dagelijks voor verschillende uitdagingen waarvan de verwachtingen ook in de toekomst nog zullen toenemen. Als gemeente is het van belang de eigen bestuurskracht te meten, toekomstige uitdagingen te evalueren en scenario’s af te tasten die eventueel kunnen bijdragen aan een sterkere bestuurskracht. Om die reden werd er een bestuurskrachtanalyse uitgevoerd die 22 november aan de gemeenteraad werd toegelicht.
Doel bestuurskrachtmeting
Met de bestuurskrachtsmeting tast lokaal bestuur Lennik af welk toekomstscenario het meest wenselijk is. Grofweg zijn er vier mogelijkheden:
-
- Lokaal bestuur Lennik blijft een zelfstandige of autonome gemeente
- We werken samen met bepaalde buurgemeenten in een IGS (intergemeentelijke samenwerking)
- We gaan een ambtelijke fusie aan met bepaalde gemeenten, waarbij we dus met samen met die gemeente een bepaalde dienst kunnen aanbieden
- Een volledige fusie met één of meerdere buurgemeenten
Om te ontdekken welk scenario voor Lennik het beste is, informeerden we ons maximaal in verschillende fasen van externa analyse tot burgerparticipatie.
Deze bestuurskrachtmeting heeft in tegenstelling tot de aanpak van andere lokale besturen niet als doel het jaar af te sluiten met een fusie. Wel dient deze onderbouwde voorbereiding als basis om in de volgende legislatuur mee aan de slag te gaan. Lennik wil proactief kijken naar de mogelijkheden én naar het draagvlak voor een mogelijke fusie, zowel binnen het bestuur als bij de burgers.
Externe analyse
In een eerste fase analyseerde Probis objectieve data van Lennik en omliggende gemeenten om te kijken hoe de capaciteit van het lokaal stond t.o.v. de steeds groter wordende opdrachten.
Hieruit bleek dat de ambtelijke en operationele capaciteit van Lennik vandaag hoger ligt in vergelijking met veel andere besturen die opereren op een vergelijkbare schaal (10.000 inwoners). Als organisatie slagen we erin de wettelijke en decretale taken te realiseren, al moeten hiervoor continue keuzes gemaakt worden die maken dat lokale beleidsambities, noden en projecten soms met vertraging of niet worden aangepakt. Zo worstelen we met de toenemende druk op de operationele, financiële en ambtelijke capaciteit waardoor de strategische capaciteit
onder druk komt te staan.
De alsmaar toenemende opdracht (lokaal beleid, bovenlokaal beleid, decentralisatie, complexere wettelijke en decretale taken) doet Probis vermoeden dat Lennik steeds meer tegen haar limieten aan zal lopen waardoor het op middellange tot lange termijn onvoldoende bestuurskrachtig zal zijn.
In een landschap van toenemende schaalvergroting zal het bovendien moeilijker worden om als klein lokaal bestuur financiële middelen binnen te rijven, personeel aan te trekken, innovatief en proactief te handelen en dienstverlening kwalitatief aan te bieden. Het wegen op beslissingen in bovenlokale structuren en samenwerkingsverbanden zal steeds moeilijker/complexer worden.
Burgerparticipatie & gesprekstafels
Naast de objectieve analyse werden in een tweede fase inwoners uitgenodigd om hun persoonlijke ervaringen te delen over het leven, wonen en werken in Lennik. Door middel van enquêtes in de brievenbussen en via het platform Lennik aan zet werd een bevraging over de dienstverlening van het lokaal bestuur Lennik verspreid. Daarin werd ook gepolst naar welke naastliggende gemeenten de Lennikenaar nu reeds uitwijkt voor het gebruik van voorzieningen die lokaal bestuur Lennik niet of onvoldoende aanbiedt.
Naast deze bevraging werden er ook verkennende gesprekstafels georganiseerd onder leiding van Levuur. De raadsleden en advies-schrijfgroepen gingen in gesprek op 4 oktober gevolgd door de ingeschreven burgers op 5 oktober 2023.
De verslagen
Ontdek hier de volledige verslagen van de verschillende fasen die we doorlopen hebben n.a.v. de bestuurskrachtanalyse:
- Externe analyse Probis:
- Tree company: finale analyse bestuurskracht
- Levuur: verslag participatie fusie Lennik